بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت، از هر ۸ زن، یک نفر در طول زندگی خود ممکن است به سرطان سینه مبتلا شود. در ایران نیز این نوع سرطان حدود ۲۵ درصد از کل سرطان‌های زنان را شامل می‌شود. با وجود این آمار نگران‌کننده، خبر خوب این است که اگر سرطان پستان در مراحل اولیه شناسایی شود، امکان درمان کامل آن بسیار بیشتر خواهد بود. یکی از مؤثرترین روش‌های غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان، انجام ماموگرافی است.
اما ماموگرافی دقیقا چیست؟ چگونه انجام می‌شود؟ و چه زمانی باید برای انجام آن اقدام کرد؟ این گزارش به بررسی جامع این موارد می‌پردازد و اهمیت انتخاب یک مرکز رادیولوژی معتبر با کادری مجرب، از جمله جستجو برای دکتر رادیولوژی تهران و متخصصین برجسته در این حوزه را مطرح می‌کند.
ماموگرافی چیست و چرا انجام می‌شود؟
ماموگرافی یک نوع تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس است که برای بررسی بافت پستان و تشخیص توده‌های مشکوک، کیست‌ها یا تغییرات غیرطبیعی در سینه به کار می‌رود. ماموگرافی به دو منظور اصلی انجام می‌شود:
- ماموگرافی غربالگری (Screening Mammography): این نوع ماموگرافی برای زنان بدون علامت و فاقد سابقه قبلی سرطان سینه انجام می‌شود. هدف اصلی آن، کشف زودهنگام سرطان یا تغییرات پیش‌سرطانی در زنانی است که هیچ نشانه ظاهری از بیماری ندارند.
- ماموگرافی تشخیصی (Diagnostic Mammography): این ماموگرافی زمانی انجام می‌شود که یک زن علائمی مانند توده قابل لمس در سینه یا زیر بغل، تغییر در اندازه یا شکل سینه، فرورفتگی پوست سینه، قرمزی، ضخیم شدن پوست یا ترشحات غیرطبیعی از نوک پستان داشته باشد.
به‌طور کلی، ماموگرافی که در اغلب رادیولوژی های تهران انجام می‌شود، روش غیرتهاجمی بوده و در بیشتر موارد اولین گام برای بررسی دقیق‌تر وضعیت پستان‌ها است. هدف اصلی از ماموگرافی که توسط دکتر رادیولوژی تهران انجام می‌شود، شناسایی زودهنگام سرطان پیش از ظاهر شدن علائم بالینی مانند توده قابل لمس، تغییر شکل پستان یا ترشح از نوک سینه است. طبق تحقیقات، ماموگرافی می‌تواند مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پستان را تا حدود ۳۰ درصد کاهش دهد.
چه زمانی باید ماموگرافی انجام دهیم؟
ماموگرافی معمولا از سن ۴۰ سالگی به بعد برای زنان توصیه می‌شود. البته در صورت وجود سابقه خانوادگی سرطان پستان یا سایر عوامل خطرزا مانند سابقه پرتودرمانی در ناحیه قفسه سینه، ممکن است پزشک انجام ماموگرافی را در سنین پایین‌تر تجویز کند. به طور کلی در شرایط زیر باید ماموگرافی انجام شود:
- زنان بین ۴۰ تا ۴۹ سال: توصیه می‌شود هر ۱ تا ۲ سال یک بار ماموگرافی انجام دهند.
- زنان بالای ۵۰ سال: بهتر است سالی یک بار ماموگرافی داشته باشند.
- زنان با ریسک بالا (سابقه خانوادگی، جهش ژنتیکی BRCA1 یا BRCA2): باید با نظر پزشک از سن پایین‌تر و با فواصل کوتاه‌تری ماموگرافی انجام دهند.
درنهایت، مهم است که بدانید این‌ها دستورالعمل‌های کلی هستند و بهترین برنامه غربالگری برای هر فرد باید با مشورت پزشک و دکتر رادیولوژی تهران و با در نظر گرفتن تاریخچه پزشکی شخصی و خانوادگی تعیین شود.
مراحل انجام ماموگرافی چگونه است؟
انجام ماموگرافی فرآیندی نسبتا ساده و سریع است، اما آگاهی از مراحل آن می‌تواند به کاهش اضطراب و بهبود تجربه بیمار کمک کند.
آماده‌سازی قبل از مراجعه: قبل از مراجعه برای ماموگرافی به دکتر رادیولوژی تهران، بهتر است دوش بگیرید و از استفاده از لوسیون، دئودورانت، پودر یا کرم در ناحیه زیر بغل و پستان‌ها خودداری کنید، چرا که این مواد می‌توانند تصویر ماموگرافی را مختل کنند. همچنین، در صورت حساسیت در ناحیه پستان‌ها در برخی از روزهای چرخه قاعدگی، توصیه می‌شود ماموگرافی را در زمانی انجام دهید که سینه‌ها کمترین حساسیت را دارند (معمولا یک هفته پس از پایان قاعدگی).
نحوه قرار گرفتن بیمار در دستگاه: در حین ماموگرافی، بیمار در مقابل دستگاه ماموگرافی می‌ایستد و تکنسین رادیولوژی هر یک از پستان‌ها را به نوبت بین دو صفحه‌ی دستگاه قرار می‌دهد. این صفحات با فشار کمی پستان را صاف می‌کنند تا تصویر واضح‌تری از بافت داخلی آن گرفته شود. ممکن است این فشار کمی ناراحت‌کننده باشد، اما معمولا دردناک نیست و تنها چند ثانیه طول می‌کشد.
مدت زمان انجام ماموگرافی: کل فرآیند ماموگرافی حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و خود تصویربرداری برای هر پستان تنها چند دقیقه زمان می‌برد.
پس از انجام ماموگرافی، بیمار می‌تواند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد. نتایج ماموگرافی معمولا در عرض چند روز آماده می‌شود. اگر مورد مشکوکی در تصاویر دیده شود، ممکن است نیاز به انجام سونوگرافی یا بیوپسی باشد.
نکاتی که باید قبل از انجام ماموگرافی بدانید
برای داشتن یک تجربه بهتر و افزایش دقت ماموگرافی نزد دکتر رادیولوژی تهران، توجه به چند نکته ضروری است:
بهترین زمان از چرخه قاعدگی برای ماموگرافی؛ بهترین زمان انجام ماموگرافی، حدود یک هفته پس از پایان دوره قاعدگی است، زمانی که سینه‌ها کمتر حساس هستند.
ماموگرافی در دوران شیردهی؛ در دوران شیردهی، ماموگرافی معمولا توصیه نمی‌شود مگر در صورت لزوم. زیرا بافت پستان در این دوران متراکم‌تر است و ممکن است تصویر واضحی به دست نیاید. اگر انجام ماموگرافی ضروری باشد، بهتر است قبل از تصویربرداری، پستان خالی شود.
لوسیون و دئودورانت ممنوع؛ زیرا این مواد حاوی ذراتی هستند که در تصویر ماموگرافی به صورت لکه‌های سفید دیده می‌شوند و می‌توانند با توده‌های مشکوک اشتباه گرفته شوند.
درد ماموگرافی؛ احساس ناراحتی در حین فشرده شدن پستان در دستگاه ممکن است وجود داشته باشد، اما برای بیشتر افراد، این ناراحتی قابل تحمل است. برخی زنان با پستان‌های حساس ممکن است بیشتر اذیت شوند، اما تکنسین‌ها معمولا تلاش می‌کنند فشار را در حد کمینه و موثر حفظ کنند.
به خاطر داشته باشید که فواید این فشرده‌سازی (افزایش دقت تشخیص، کاهش دوز اشعه) به مراتب بیشتر از ناراحتی موقت آن است. این ناراحتی، بهایی کوچک در قبال حفظ سلامتی شما و تشخیص زودهنگام احتمالی سرطان است. تجربه‌های متفاوتی از ماموگرافی وجود دارد، اما اغلب زنان اذعان دارند که ناراحتی آن قابل تحمل است.
چگونه یک مرکز رادیولوژی مناسب برای ماموگرافی پیدا کنیم؟
انتخاب یک مرکز رادیولوژی خوب و معتبر برای انجام ماموگرافی، به اندازه خود انجام ماموگرافی اهمیت دارد. کیفیت دستگاه‌ها، تجربه تکنسین‌ها و تخصص رادیولوژیست‌ها، همگی بر دقت تشخیص تاثیرگذار هستند. برای انتخاب یک مرکز معتبر، نکات زیر را در نظر بگیرید:
- مرکز باید تحت نظر پزشکان متخصص و دارای تجهیزات دیجیتال پیشرفته باشد.
- تجربه و تخصص دکتر رادیولوژی بسیار مهم است؛ دکتر رادیولوژی تهران با دسترسی به فناوری‌های روز و تجربه کافی، می‌تواند تفسیر دقیق‌تری از تصاویر ارائه دهد.
- نظرات بیماران، میزان رضایت مراجعان قبلی و کیفیت خدمات پشتیبانی نیز از عوامل مهم در انتخاب مرکز مناسب هستند.
برای یافتن مراکز معتبر در تهران، می‌توانید از پزشک خود راهنمایی بخواهید یا به صورت آنلاین با جستجوی عباراتی مانند «دکتر رادیولوژی تهران متخصص سینه»، «بهترین مرکز ماموگرافی در تهران»، یا «مراکز تصویربرداری سینه تهران» به دنبال گزینه‌ها باشید و سپس با بررسی سایت دکتردکتر، سوابق پزشکان و تجهیزات آن‌ها، تصمیم‌گیری کنید.
ماموگرافی ابزار قدرتمندی برای شناسایی زودهنگام سرطان سینه است. انجام منظم آن می‌تواند شانس درمان موفق را تا حد زیادی افزایش دهد. با رعایت توصیه‌های قبل از مراجعه، آگاهی از مراحل انجام ماموگرافی و انتخاب یک مرکز معتبر با حضور دکتر رادیولوژی تهران، می‌توان با اطمینان بیشتری سلامت خود را حفظ کرد. پیشگیری همیشه بهتر از درمان است؛ غربالگری را جدی بگیریم.