جراحی تعویض مفصل ران یکی از روش‌های رایج در درمان مشکلات مفصل ران است که به دلیل آرتروز، آسیب‌های ورزشی یا سایر بیماری‌ها انجام میشود. این جراحی به منظور کاهش درد و بهبود عملکرد حرکتی بیمار انجام می‌گیرد. در این مقاله، مراحل انجام جراحی تعویض مفصل ران و مراقبت‌های لازم در اتاق عمل، ریکاوری و بخش بیمارستان بررسی میشود
مراحل جراحی
جراحی تعویض مفصل معمولاً تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی انجام میشود. در این مرحله، جراح برش‌هایی در ناحیه مفصل ران ایجاد می‌کند و سپس سر استخوان ران (فمور) و کاسه مفصل (استابولوم) را خارج می‌کند. پس از آن، پروتزهای مصنوعی به جای مفصل آسیب‌دیده قرار داده می‌شوند. این پروتزها معمولاً از مواد مقاوم و با کیفیت بالا ساخته شده‌اند تا عمر طولانی‌تری داشته باشند.
بیهوشی در این جراحی می‌تواند به دو صورت انجام شود: بیهوشی عمومی و بی‌حسی موضعی.
- بیهوشی عمومی: در این نوع بیهوشی، بیمار به طور کامل بی‌هوش میشود و هیچ حسی از جراحی ندارد. این نوع بیهوشی معمولاً برای بیمارانی که اضطراب زیادی دارند یا جراحی‌های پیچیده‌تری نیاز دارند، انتخاب میشود. در این حالت، داروهای بیهوشی از طریق وریدی یا استنشاقی به بیمار داده میشود. پس از اتمام جراحی، بیمار به تدریج به حالت هوشیاری بازمی‌گردد.
- بی‌حسی موضعی: در این روش، تنها ناحیه‌ای که قرار است جراحی شود، بی‌حس میشود. این نوع بی‌حسی معمولاً با استفاده از داروهای بی‌حس‌کننده موضعی انجام میشود که به ناحیه خاصی از بدن تزریق میشود. بیمار در این حالت هوشیار است و می‌تواند با پزشکان و پرستاران ارتباط برقرار کند. این روش معمولاً برای بیمارانی که شرایط پزشکی خاصی دارند و نمی‌توانند تحت بیهوشی عمومی قرار گیرند، مناسب است.
پس از انتخاب نوع بیهوشی، جراح مراحل زیر را دنبال می‌کند:
- برش جراحی: جراح برش‌هایی در ناحیه مفصل ران ایجاد می‌کند. این برش معمولاً در ناحیه خارجی ران قرار دارد و به اندازه کافی بزرگ است تا جراح بتواند به مفصل دسترسی پیدا کند.
- خارج کردن مفصل آسیب‌دیده: پس از ایجاد برش، جراح سر استخوان ران (فمور) و کاسه مفصل (استابولوم) را خارج می‌کند. این مرحله ممکن است شامل برداشتن بافت‌های آسیب‌دیده و استخوان‌های اضافی باشد.
- آماده‌سازی ناحیه برای پروتز: پس از خارج کردن مفصل آسیب‌دیده، جراح ناحیه را برای قرار دادن پروتز آماده می‌کند. این شامل صاف کردن و شکل‌دهی استخوان‌ها به گونه‌ای است که پروتز به درستی در جای خود قرار گیرد.
- قرار دادن پروتز: پروتزهای مصنوعی به جای مفصل آسیب‌دیده قرار داده می‌شوند. این پروتزها معمولاً از مواد مقاوم و با کیفیت بالا ساخته شده‌اند و به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با استخوان‌های طبیعی بیمار سازگار باشند. پروتزها معمولاً شامل دو قسمت اصلی هستند: یک قسمت که به سر استخوان ران متصل میشود و قسمت دیگر که به کاسه مفصل متصل میشود.
- بستن برش: پس از قرار دادن پروتز، جراح برش را با استفاده از بخیه یا منگنه‌های جراحی می‌بندد. در برخی موارد، ممکن است از چسب‌های جراحی نیز استفاده شود.
- پانسمان و مراقبت‌های اولیه: پس از اتمام جراحی، ناحیه جراحی پانسمان میشود و بیمار به اتاق ریکاوری منتقل میشود.
پس از جراحی در اتاق عمل
پس از اتمام جراحی، بیمار به اتاق ریکاوری منتقل میشود. در این مرحله، پرستاران و کادر پزشکی به دقت وضعیت بیمار را تحت نظر دارند. علائم حیاتی مانند فشار خون، ضربان قلب و سطح اکسیژن خون به طور مداوم کنترل میشود. همچنین، ممکن است به بیمار داروهای مسکن برای کاهش درد و داروهای ضدانعقادی برای جلوگیری از لخته شدن خون تجویز شود. در این مرحله، پرستاران به دقت به وضعیت هوشیاری بیمار و واکنش‌های او به داروها توجه می‌کنند
انتقال به بخش
بیمار معمولاً پس از چند ساعت به بخش منتقل میشود. در این مرحله، پرستاران به بیمار کمک می‌کنند تا به آرامی از خواب بیدار شود و حرکات ابتدایی را آغاز کند. ممکن است بیمار در روز اول پس از جراحی بتواند با کمک فیزیوتراپیست‌ها از تخت پایین بیاید و چند قدم راه برود. این حرکات ابتدایی به بهبود گردش خون و کاهش خطر عوارض کمک می‌کند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از اجزای کلیدی در دوره ریکاوری است. فیزیوتراپ ها به بیماران کمک می‌کنند تا قدرت و انعطاف‌پذیری مفصل جدید را بهبود بخشند و به تدریج به فعالیت‌های عادی خود بازگردند. این فرآیند ممکن است شامل تمرینات تقویتی، کششی و حرکات تعادلی باشد. فیزیوتراپی به بیماران کمک می‌کند تا به تدریج توانایی‌های حرکتی خود را بازیابند و از عوارضی مانند لخته شدن خون و ضعف عضلانی جلوگیری کنند
بعد از ترخیص
پس از ترخیص از بیمارستان، بیمار باید به مراقبت‌های خانگی توجه کند. مراقبت‌های بعد از تعویض مفصل در منزل شامل ادامه فیزیوتراپی، مصرف داروهای تجویز شده و رعایت نکات بهداشتی است. بیمار باید از فعالیت‌های سنگین و حرکات ناگهانی پرهیز کند و به تدریج به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد. همچنین، مراجعه منظم به پزشک برای بررسی وضعیت مفصل و پروتز ضروری است.
بیمار باید به بهداشت ناحیه جراحی توجه ویژه‌ای داشته باشد. این شامل تمیز نگه‌داشتن زخم، تعویض منظم پانسمان و مراقبت از هرگونه علامت عفونت مانند قرمزی، تورم یا ترشح از زخم است. در صورت بروز هرگونه علامت غیرعادی، بیمار باید به پزشک مراجعه کند.
عوارض احتمالی
مانند هر جراحی دیگری، جراحی تعویض مفصل ران نیز ممکن است با عوارضی همراه باشد. این عوارض شامل عفونت، لخته شدن خون، و مشکلات در جایگذاری پروتز می‌باشد. عفونت می‌تواند در ناحیه جراحی یا در سایر نقاط بدن رخ دهد و نیاز به درمان فوری دارد. لخته شدن خون، به ویژه در پاها، می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تری شود. مشکلات در جایگذاری پروتز نیز ممکن است شامل جابجایی یا شکستگی پروتز باشد.
بیمار باید در صورت بروز هرگونه علامت غیرعادی مانند درد شدید، تورم یا تب، به پزشک مراجعه کند. همچنین، پیگیری منظم با پزشک و انجام معاینات دوره‌ای برای اطمینان از عملکرد صحیح پروتز و سلامت عمومی بیمار ضروری است.
نتیجه‌گیری
جراحی تعویض مفصل ران می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را به طور قابل توجهی بهبود بخشد. این جراحی به بیماران این امکان را می‌دهد که از زندگی بدون درد و با تحرک بیشتر لذت ببرند. پس از جراحی، بسیاری از بیماران قادر به انجام فعالیت‌های روزمره خود، مانند راه رفتن، نشستن و ایستادن بدون درد هستند.
اقدامات حین و بعد از جراحی نقش بسیار مهمی در موفقیت این فرآیند دارند. فیزیوتراپی یکی از اجزای کلیدی در دوره ریکاوری است. فیزیوتراپیست‌ها به بیماران کمک می‌کنند تا قدرت و انعطاف‌پذیری مفصل جدید را بهبود بخشند و به تدریج به فعالیت‌های عادی خود بازگردند. این فرآیند ممکن است شامل تمرینات تقویتی، کششی و حرکات تعادلی باشد.
علاوه بر این، حمایت روانی و اجتماعی نیز در این دوره بسیار مهم است. بیماران ممکن است در ابتدا با احساسات مختلفی از جمله اضطراب و ناامیدی مواجه شوند. حمایت خانواده و دوستان می‌تواند به بهبود روحیه بیمار کمک کند و او را در مسیر بهبودی یاری کند.
در نهایت، پیگیری منظم با پزشک و انجام معاینات دوره‌ای برای اطمینان از عملکرد صحیح پروتز و سلامت عمومی بیمار ضروری است. این معاینات می‌توانند به شناسایی زودهنگام هرگونه مشکل یا عارضه کمک کنند و به بیمار اطمینان دهند که در مسیر بهبودی قرار دارد.
برگرفته از سایت ایران ارتوپد