دلیل خشکی واژن
آتروفی واژن یا خشکی واژن از مشکلات کمتر شناخته شده اما رایج در بانوان است. تولید یک لایه نازک از مایعی شفاف در واژن سالم باعث روان شدن دیواره واژن و انعطاف پذیری آن میشود. اگر در روابط زناشویی خود دچار درد، سوزش و حتی خونریزی هستید، به احتمال زیاد دچار خشکی واژن شده اید. این مشکل میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد. بسیار از افراد فکر میکنند که این عارضه فقط مخصوص افراد یائسه است که این طرز تفکر نشانه اطلاعات کم این افراد از این مشکل میباشد. احتمال وقوع این مشکل در همه سنین وجود دارد و میتواند دلایلی از قبیل یائسگی زودرس، زیاد شدن سن و حتی نوسانات هورمونی داشته باشد. اگر میخواهید برای درمان این مشکل اقدام کنید بهتر است اول دلیل خشکی واژن را بدانید. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا به دلیل خشکی واژن بپردازیم.
خشکی واژن به چه معناست؟
تنظیم هورمونی و تولید مثل توسط بخشی از اندام جنسی زنانه به نام واژن انجام میشود. دیواره داخلی واژن به وسیله لایه نازکی از ترشحات پوشیده شده است. محیط واژن به خاطر این ترشحات قلیایی میشود و دلیل زنده ماند اسپرم در تولید مثل جنسی همین است. این ترشحات بر کاهش آسیب در روابط جنسی با نرم و روان کردن دیواره واژن تاثیر دارند. ضخیم و نرم شدن لایه داخلی واژن توسط هورمون جنسی زنانه به نام استروژن انجام میشود. میزان تولید هورمون ها به دلیل افزایش سن تغییر کرده و در نتیجه دیواره واژن نازک میشود. این تغیرات هورمونی شایع ترین علت این اتفاق است اما تنها دلیل آن نیست. این اتفاق معمولا بعد از یائسگی خانم ها دیده میشود. ولی همانطور که گفته شد در هر سنی و با دلایل مختلفی ممکن است این اتفاق بیفتد ولی درمان های زیادی هم برای آن وجود دارد.
بررسی علائم خشکی واژن
این علائم عبارتند از سوزش واژن، احساس خارش در واژن، ایجاد زخم در واژن، تنگ شدن واژن، لذت نبردن در رابطه جنسی، درد واژن، خونریزی بعد از نزدیکی، دیس پارونیا یا همان درد در هنگام نزدیکی. همانطور که اشاره کردیم در دوران یائسگی با کاهش سطح استروژن، ترشحات طبیعی واژن کاهش پیدا کرده و سبب ناراحتی و درد در ناحیه لگن خواهد شد. این مشکل همچنین باعث بروز هر یک از علائم بالا هم میشود. علاوه بر خیس نشدن واژن در دوران یائسگی زنان، آنها ممکن است هر کدام از موارد زیر هم مشاهده کنند. این علائم عبارتند از تعریق شبانه، گرگرفتی، عوض شدن خلق و خو، مشکلات خواب، دانه های پوستی و جوش، خستگی، عفونت های اداری و اختلال در حافظه. این خشکی آزار دهنده واژن بخشی از سندروم تناسلی ادراری یائسگی است که با دیگر علائم خشکی واژن بر رضایت جنسی و کیفیت زندگی و همینطور رابطه فرد با شریک زندگی اش تاثیر بدی میگذارد. برخلاف گرگرفتگی که در حالت عادی به مرور زمان بهتر میشود، با گذشت زمان خشکی واژن به کمبود طولانی مدت استروژن و افزایش سن بدتر میشود.
دلیل خشکی واژن چیست
همانطور که اشاره شد هورمونی که رطوبت واژن را کنترل میکند استروژن نام داشته که به صورت طبیعی در طول زندگی خانم ها عملکردش تغییر میکند. مسائلی مثل برخی از شرایط ایمنی و افسردگی نیز بر تولید استروژن تاثیر دارند. کاهش استروژن شایع ترین دلیل خشکی واژن میباشد که دلیل این موضوع غالبا یائسگی است. تخمدان ها به تولید استروژن پرداخته و دلیل به وجود آمدن ویژگی های زنانه ای مثل فرم بدن و رشد سینه ها میباشد. در چرخه بارداری و قائدگی این هورمون نقش مهمی دارد. وظیفه مرطوب و سالم و ضخیم نگه داشتن لایه داخلی واژن بر عهده استروژن است. لایه داخلی واژن با کاهش سطح استروژن خشک و نازک شده و در ادامه خاصیت ارتجاعی آن کاهش میابد، در این وضعیت این لایه خیلی آسیب پذیر است و رنگ مخاط آن از صورتی به آبی تغییر میکند. به مجموع همه این تغییرات آتروفی واژن میگویند. بر اساس تحقیقات انجام شده حدود پنجاه درصد زنانی که نزدیک به یائسگی یا بعد از یائسگی هستند، دچار مشکل خشکی واژن میشوند و فقط بیست درصد این افراد به سراغ درمان میروند. علاوه بر عامل اصلی خشکی واژن که یائسگی است، برخی دیگر از شایع ترین دلایل خشکی واژن میتواند در اثر موارد زیر هم باشد:
شیردهی و زایمان
بروز این عارضه بعد از زایمان به دلیل کاهش تولید استروژن به علت بچه دار شدن میباشد و اگر بچه از شیر مادر تغذیه کند استروژن کمتری ترشح و تولید خواهد شد. این سطح پایین استروژن باعث کاهش رطوبت طبیعی واژن میشود.
درمان سرطان
برای برداشتن تخمدان ها جراحی به نام اوفورکتومی وجود دارد که از جمله عوارض جانبی آن میتوان به خشکی واژن و یائسگی زودرس اشاره کرد. درمان های پزشکی دیگری هم ممکن است تخمدان زنان را تحت تاثیر قرار داده و باعث خشکی واژن شوند. درمان هایی مثل شیمی درمانی برای سرطان و پرتو درمانی از جمله موارد مهم این درمان ها هستند.
مصرف دخانیات
از دیگر دلایل احتمالی خشکی واژن استعمال محصولات تنباکو یا مصرف دخانیات است. یائسگی زنان سیگاری زودتر از زنان غیر سیگاری شروع شده و همین امر باعث تغییرات هورمونی شده که در نهایت به خشکی واژن می انجامد.
مصرفی بعضی از داروها
شاید در اثر داروهایی که مصرف میکنید و به عنوان عوارض جانبی آن داروها دچار خشکی واژن شوید. استفاده از داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد بارداری هورمونی و همچنین داروهایی که برای آلرژی یا حتی سرماخوردگی استفاده میشوند، ممکن است دلیل خشکی واژن باشد. همانطور که اشاره شد اگر درگیر درمان سرطان باشید، بعضی از داروهایی که برای درمان سرطان استفاده میکنید نیز میتوانند باعث ایجاد این مشکل شوند. داروهای آنتی هیستامین که برای رفع علائم آلرژی سرماخوردگی و کاهش دادن ترشحات استفاده میشوند مثل دیفین هیدرامین ممکن است باعث مشکلات ادراری خشکی واژن شوند. البته که این عارضه رایج نیست و در تمام افراد دیده نخواهد شد. با مصرف نکردن این داروها رطوبت واژن هم به حالت عادی برمیگردد. برخی از عوارض جانبی بعضی از داروهای ضد افسردگی اختلال عملکرد جنسی است که این اختلال به صورت کاهش میل جنسی، خشکی واژن و عدم توانایی فرد برای رسیدن به ارگاسم است. به شما توصیه میکنیم بدون مشورت با پزشکتان برای کاهش عوارض جانبی به صورت سر خود مصرف هیچ دارویی را که پزشک برای شما تجویز کرده قطع نکنید.
سندروم شگون
یکی دیگر از دلایل کمتر رایج این مشکل میباشد که نوعی بیماری خود ایمنی بوده و در اثر آن غدد بزاقی و اشکی دچار التهاب شده و درگیر میشوند. این اختلال با ملتهب کردن لایه داخلی واژن باعث خشکی آن میشوند.
دیگر دلایل
برخی دیگر از دلایل خشکی واژن عبارتند از: فشار بر روی اندام تناسلی با انجام کارهایی مثل برداشتن بار سنگین، مصرف الکل یا حتی در اثر حساسیت به بعضی از محصولات بهداشتی مثل پارچه یا دستمال توالتی که برای خشک کردن واژن استفاده میکنید یا ژل شستشو دهنده واژن، استرس خیلی زیاد، شست و شوی واژینال و دوش واژنال و استفاده از بعضی لوسیون ها و ورزش های سنگین باشد.
دلیل خشکی واژن در مراحل مختلف زندگی
خشکی واژن بعد از پریود
تجربه کمی خشکی واژن در دوران پریود به دلیل کاهش استروژن امری طبیعی است. ولی این بالا و پایین شدن هورمون ممکن است تنها دلیل نباشد و خشکی واژن ممکن است به خاطر بعضی از پدهای بهداشتی که استفاده میکنید به وجود بیاید. مخصوصا تامپون ها که خاصیت جذب رطوبت بالایی داشته و وارد دهانه رحم میشوند. در صورت استفاده از تامپون و مشاهده خشکی شدید، توصیه میشود که از نوار بهداشتی استفاده کنید.
خشکی واژن حین رابطه جنسی
زنان در سن هجده تا پنجاه سالگی ممکن است در حین رابطه جنسی دچار خشکی واژن شوند. تنها هفده درصد زنان در این سن این اتفاق را تجربه میکنند که عدم تحریک جنسی کافی از جمله دلایل این اتفاق است. شاید به خاطر معاشقه نکردن، تحریک جنسی صورت نگرفته و واژن مرطوب نمیشود. البته علت این مشکل میتواند به خاطر استرس فرد هم باشد. در هنگام استرس میتوانید از لوبریکانت یا روان کننده ها استفاده کنید. به طور کلی موارد مختلفی روی خیس نشدن واژن در طول رابطه جنسی تاثیر گذار هستند. تغییرات استروژن و بقیه هورمون ها را فراموش نکنید.
خشکی واژن در بارداری
در دوران بارداری خشکی واژن برای برخی از خانم ها اتفاق افتاده و تا زمان شیردهی ادامه پیدا میکند. برای داشتن رابطه جنسی در این حالت استفاده از کاندوم و روان کننده ها برای کاهش درد پیشنهاد میشود. وقتی که استروژن با قطع شیردهی به تعادل برسد این مشکل هم برطرف میشود.
خشکی واژن بعد از تخمک گذاری
بالا و پایین شدن هورمون استروژن در چرخه قاعدگی امری طبیعی میباشد. وقتی برای حمایت از تخمک بارور رحم خودش را آماده میکند، ضخیم شدن بافت رحم در اثر کاهش سطح استروژن اتفاق می افتد. که همانطور که تا الان حتما با ساز و کار این موضوع آشنا شدید، این کاهش استروژن به خشکی واژن ختم میشود.
خشکی واژن بعد از زایمان طبیعی یا سزارین
در این مورد خشکی واژن بین زایمان سزارین و طبیعی تفاوتی قائل نمیشود. اتفاق مشترک هر دو خارج شدن نوزاد از رحم است که در نتیجه آن استروژن بدن کاهش پیدا میکند و در نتیجه این کاهش رطوبت واژن از دست رفته و فرد علاوه بر خشکی واژن ممکن است دچار مشکلات دیگری مثل تعریق شبانه و گرگرفتگی بشود.