علائم و نشانه های سرطان مثانه
سرطان رشد غیر عادی سلول های بدخیم در بدن می باشد. تومور مثانه اصولا در دیواره مثانه به وجود می آید.
مثانه بخشی از دستگاه تناسلی می باشد که ادرار در آن جمع می گردد و بعد از آن تخلیه می شود. اصولا سرطان مثانه در صورتی که در مراحل اولیه اش قرار داشته باشد درمان خواهد شد، خوب است بدانید که خیلی از سرطان ها در صورت تشخیص به موقع قابل درمان می باشند.
طبق بررسی های انجام گردیده بیماری سرطان مثانه پر خطرترین سرطان دستگاه ادراری به حساب می آید.
آناتومی مثانه
مثانه گرد و تو خالی مانند بادکنک می باشد که در بخش زیرین شکم واقع شده است . ادرار که مواد زائد بدن است که در کلیه تولید می گردد به وسیله لوله ای به اسم میزنای وارد مثانه می گردد . این مواد زائد به وسیله یک لوله ای به اسم پیشابراه از مثانه و بدن خارج می گردد . در صورتی که سلول های سرطانی در دیواره مثانه رشد نماید منجر به سرطان مثانه خواهد شد. طبق تحقیقات انجام گرفته این بیماری پرخطرترین سرطان دستگاه ادراری به شمار می رود . در ادامه به صورت مفصل درمورد این سرطان صحبت خواهیم نمود.
علل ابتلا به سرطان مثانه
تا کنون علت اصلی ایجاد سرطان مثانه مشخص نگردیده است ولی عواملی هستند که ریسک ابتلا به سرطان مثانه را بالا می برند که این عوامل عبارتند از:
- استفاده از دخانیات
- قرار گرفتن در معرض مواد سرطان زا، قرار داشتن در معرض مواد شیمیایی ، دود زغال ، مواد رنگی استفاده شده در صنعت لاستیک سازی
- بیماری های عفونی دستگاه ادراری ناشی از سنگ کلیه
- آلودگی دستگاه ادراری و وجود قارچ و میکروب
- جنسیت : مردان بیشتر از زنان در معرض مبتلا شدن به سرطان مثانه می باشند.
- سن : طبق آمار افراد مسن بیشتر به این بیماری مبتلا خواهند شد.
- افرادی که در خانواده سابقه مبتلا شدن به سرطان مثانه را دارا می باشند درصد زیادی برای امکان مبتلا شدن به این نوع سرطان را دارند .
- استفاده فراوان و طولانی از سوند جهت دفع ادرار
انواع سرطان مثانه
سلول های سرطانی که در مثانه رشد خود را آغاز می کنند به سه دسته تقسیم می گردند:
1. سرطان کارسینوم ترانزیشنال
این سرطان در بخش های درونی پوشش دستگاه ادراری متصل به مثانه رشد پیدا می کنند که شکل ارتجاعی دارد .
2. سرطان کارسینوم سنگفرشی
سلول های این سرطان که شباهت فراوانی به سرطان پوست دارا می باشد در سلول های سنگفرش ایجاد می گردد . در صورتی که فرد دچار التهاب یا عفونت در دراز مدت گردد به دستگاه ادراری مثانه سرایت خواهد کرد.
3. سرطان آدنوکارسینوم
مثانه دارای سلول های غده ای است که در پوشش دستگاه ادراری مثانه واقع شده است . هنگامی که سرطان در این سلول ها به وجود می آید این نوع سرطان را ایجاد می کند.
گسترش سرطان مثانه
دیواره مثانه دارای چندین لایه می باشد. هر لایه از سلول های گوناگونی ایجاد گردیده است. خیلی از سرطان های مثانه از درون لایه داخلی مثانه آغاز می گردند که ادرار یا اپی تلیوم انتقالی نام دارد. همان گونه که سرطان به درون یا به وسیله لایه های دیگر دیواره مثانه رشد می نماید، مرحله بالاتری دارد، پیشرفته تر خواهد شد و درمان آن سخت تر می گردد. با سپری شدن زمان، سرطان امکان دارد در خارج از مثانه و به ساختارهای مجاور رشد نماید. امکان دارد به غدد لنفاوی مجاور یا دیگر بخش های بدن گسترش پیدا کند. (هنگامی که سرطان مثانه توسعه پیدا می کند، تمایل دارد به غدد لنفاوی ، استخوان ها، ریه یا کبد انتقال یابد)
نشانه سرطان مثانه
خیلی از افراد مبتلا به سرطان مثانه قادر خواهند بود در ادرار شان خون مشاهده نمایند ولی هنگام ادرار دردی نداشته باشند. تعدادی از نشانه ها وجود دارد که امکان دارد سرطان مثانه را نشان دهد مثل خستگی، کاهش وزن و حساسیت به استخوان و این ها قادر خواهد بود بیماری پیشرفته تری را نشان دهد. شما باید دقت زیادی به نشانه ها داشته باشید:
- خون در ادرار
- ادرار همراه با درد
- تکرر ادرار
- ادرار فوری
- بی اختیاری ادرار
- درد در قسمت شکم
- درد در کمر
چه عواملی موجب ایجاد سرطان در مثانه خواهد شد
دلیل دقیق سرطان مثانه مشخص نمی باشد. این اتفاق هنگامی رخ خواهد داد که سلول های غیرطبیعی خیلی سریع رشد می نمایند و به سرعت تکثیر پیدا می کنند و به دیگر بافت ها حمله ور می شوند.
چه افرادی در معرض ریسک سرطان مثانه می باشند؟
سیگار کشیدن ریسک مبتلا شدن به سرطان مثانه را زیاد می کند. سیگار کشیدن موجب نیمی از سرطان های مثانه در مردان و زنان خواهد شد. عوامل زیر ریسک مبتلا شدن به سرطان مثانه را زیاد خواهد کرد:
- قرار گیری در معرض مواد شیمیایی عامل سرطان مثانه
- عفونت های مزمن مثانه
- مصرف کم مایعات
- مرد بودن
- سفید بودن
- سن، از آنجا که بیش تر سرطان های مثانه در اشخاص بالای 55 سال اتفاق می افتد
- رژیم غذایی پرچرب
- سابقه خانوادگی سرطان مثانه
- درمان قبلی با داروی شیمی درمانی به اسم سیتوکسان
- داشتن پرتو درمانی برای درمان سرطان در بخش لگن
چطور سرطان مثانه تشخیص داده خواهد شد
پزشک احتمال دارد با استفاده از یک یا چند تکنیک زیر سرطان مثانه را در شما تشخیص دهد
- آنالیز ادرار
- معاینه داخلی، شامل فرو کردن انگشتان پزشک در واژن یا راست روده جهت احساس وجود توده هایی که احتمال دارد رشد سرطانی را مشخص کند.
- سیستوسکوپی، که پزشک قادر خواهد بود یک لوله باریک را وارد نماید که یک دوربین کوچک بر آن به وسیله مجرای ادرار قرار دارد تا درون مثانه تان را مشاهده نماید.
- بیوپسی که در آن پزشک یک ابزار را به وسیله مجرای ادرار وارد می نماید و یک نمونه از بافت را از مثانه شما بر می دارد تا سرطان را آزمایش نماید.
- سی تی اسکن جهت مشاهده مثانه
- تزریق داخل وریدی (IVP)
- اشعه ایکس
درمان سرطان مثانه
پزشک با توجه به نوع و مرحله سرطان مثانه، نشانه ها و سلامت کلی بیمار تصمیم خواهد گرفت که چه درمانی را ارائه نماید.
درمان مرحله 0 و مرحله 1
درمان سرطان مثانه مرحله 0 و مرحله 1 امکان دارد شامل جراحی جهت برداشتن تومور از مثانه، شیمی درمانی یا ایمونوتراپی شود که شامل استفاده دارو می باشد که باعث خواهد شد سیستم ایمنی بدن به سلول های سرطانی حمله ور شود.
درمان مرحله 2 و مرحله 3
در مرحله 2 و مرحله3 درمان سرطان مثانه ممکن است شامل این موارد باشد:
برداشتن بخشی از مثانه علاوه بر انجام شیمی درمانی
برداشتن تمام مثانه، که یک سیستکتومی می باشد و در پی آن جراحی ایجاد خواهد شد تا راهی تازه جهت خروج ادرار از بدن به وجود بیاید.
شیمی درمانی، پرتودرمانی یا ایمونوتراپی که قادر خواهد بود برای کوچک شدن تومور پیش از جراحی ، جهت درمان سرطان در صورت جراحی نشدن ، از بین بردن سلول های سرطانی بعد از جراحی یا جلوگیری از عود سرطان انجام شود.
درمان مرحله 4 سرطان مثانه
درمان مرحله 4 سرطان مثانه احتمال دارد شامل این موارد باشد:
شیمی درمانی بدون جراحی جهت تسکین نشانه ها و بیش تر شدن طول عمر
سیستکتومی رادیکال و برداشتن غدد لنفاوی دور آن و در پی آن جراحی جهت ایجاد راهی تازه جهت خروج ادرار از بدن
شیمی درمانی، پرتودرمانی و ایمونوتراپی بعد از جراحی جهت از بین بردن سلول های سرطانی یا کم شدن نشانه ها و بیش تر شدن عمر
داروهای کارآزمایی
عوامل خطر قابل تغییر در سرطان مثانه
مصرف مایعات کافی
آرسنیک در آب آشامیدنی
داروهای خاص یا مکمل های گیاهی
قرار گرفتن در معرض محل کار
سیگار کشیدن
عوامل خطر غیر قابل تغییر سرطان مثانه
نژاد و قومیت
سن
تحریک مثانه و عفونت
سابقه شخصی یا سایر سرطان های ادراری
مشکلات مادرزادی
ژنتیک و سابقه خانوادگی سرطان مثانه
روش های پیشگیری از سرطان مثانه
- میوه و سبزیجات را در رژیم غذایی تان قرار دهید و برای مصرف آن ها در طی روز اهمیت قائل شوید به این دلیل که آنتی اکسیدان های موجود در میوه ها و سبزیجات به صورت کلی ریسک مبتلا شدن به سرطان ها از جمله سرطان مثانه را کم می کند.
- در صورتی که با مواد شیمیایی سر و کار دارید مثل کار در شرکت های نفتی و پتروشیمی و … ، خیلی احتیاط نمایید و تمام آموزش های مورد نیاز را جهت پرهیز از در معرض قرار گرفتن با مواد شیمیایی را پیگیری کنید.
- استفاده از سیگار باعث تجمع مواد شیمیایی و مضر در مثانه خواهد شد و همین مواد شیمیایی جمع شده در مثانه ، شخص را مستعد مبتلا شدن به سرطان مثانه خواهد کرد. کسانی که از سیگار استفاده می کنند بیشتر از دیگر افراد مبتلا به سرطان مثانه خواهند شد.
- استفاده خیلی زیاد از آب به رقیق شدن ادرار و دفع زود تر مواد زاید از مثانه کمک خواهد کرد و مثل همیشه استفاده زیاد از آب حلال خیلی از مشکلات می باشد.
علل و عوامل بالا رفتن ریسک ابتلا به سرطان مثانه
- عفونت های انگلی مثل انگل شیستوزوما، موجب ایجاد سرطان در مثانه خواهد شد.
- سیگار: سرطان مثانه در اشخاص سیگاری ۲ تا ۴ برابر بیشتر از سایرین رخ خواهد داد.
- بالا رفتن سن: خیلی وقت ها تومور مثانه در سنین بالای ۶۰ سال اتفاق خواهد افتاد ولی در موارد خیلی خاصی در اشخاص با سن کمتر از ۴۰ سال نیز مشاهده شده است.
- امکان بروز و مبتلا شدن به سرطان مثانه در آقایان بیشتر از خانم ها می باشد.
- التهاب یا عفونت های ادراری ریسک مبتلا شدن به سرطان مثانه را بالا می برد.
- ژنتیک و سابقه خانوادگی در ایجاد سرطان مثانه خیلی اثر گذار می باشد.
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مثل آرسنیک و مواد استفاده شده در ساخت لاستیک ، چرم و رنگ نیز ریسک به وجود آمدن سرطان مثانه را افزایش خواهد داد.
تشخیص سرطان مثانه
آزمایشات و تکنیک هایی که جهت تشخیص این سرطان مورد استفاده قرار می گیرند ، عبارتند از:
استفاده از یک اسکوپ جهت بررسی بخش درونی مثانه (سیستوسکوپی). جهت انجام سیستوسکوپی ، پزشک یک لوله باریک کوچک را به وسیله مجرای ادرار وارد خواهد کرد. سیستوسکوپ دارای یک لنز می باشد که به پزشک اجازه خواهد داد تا درون مجرای ادرار و مثانه شما را مشاهده نماید ، تا این ساختارها را از لحاظ نشانه های بیماری مورد بررسی قرار دهد. سیستوسکوپی را می توانید در مطب پزشک یا بیمارستان انجام دهید.
نمونه برداری از بافت جهت آزمایش (بیوپسی): در طول انجام سیستوسکوپی ، پزشک شما احتمال دارد یک ابزار خاص را توسط اسکوپ به مثانه وارد نماید تا یک نمونه سلول را جهت آزمایش بردارد (نمونه برداری کند). این تکنیک را برخی اوقات نمونه برداری تومور مثانه به وسیله مجرای ادراری می نامند. این روش همچنین می تواند جهت درمان نمودن سرطان مثانه مورد استفاده قرار بگیرد.
بررسی ادرار (سیتولوژی ادرار): نمونه ای از ادرار زیر میکروسکوپ جهت بررسی سلول های سرطانی در تکنیکی به اسم سیتولوژی ادرار مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.
آزمایشات تصویر برداری: آزمایشات تصویربرداری ، مثل اوروگرام توموگرافی کامپیوتری (CT) یا پیلوگرام رتروگراد ، به پزشک اجازه خواهد داد تا ساختارهای دستگاه ادراری تان را مورد بررسی قرار دهد. تصاویر اشعه ایکس که در طی آزمایش گرفته شده اند ، نمای مفصلی از دستگاه ادراری تان را فراهم می نمایند و به پزشک کمک خواهد کرد تا بخش هایی را که امکان دارد سرطان باشد ، مورد شناسایی قرار دهد. پیلوگرام رتروگراد یک معاینه با اشعه ایکس می باشد که جهت بررسی دستگاه ادراری استفاده خواهد شد. در طی این آزمایش ، پزشک یک لوله نازک را به وسیله مجرای ادرار و مثانه رد می کند.