درمان و پیشگیری از سرطان لوزالمعده

پانکراس، غده ‌ای گلابی شکل به طول حدود ۱۵ سانتیمتر (شش اینچ) در شکم می باشد و از طریق معده، روده کوچک، کبد، طحال و کیسه صفرا احاطه گردیده است.

آنزیم‌ هایی که لوزالمعده می سازد  به هضم غذا و هورمون‌ های پانکراس به کنترل قند خون ما کمک خواهد کرد.

سرطان پانکراس

سرطان به رشد بیرون از کنترل سلول ‌های بدن گفته خواهد شد. به صورت معمول جهت تشکیل دادن سلول‌ های تازه، در صورت احتیاج بدن، سلول‌ ها تقسیم می گردند. سلول ‌های قدیمی می ‌میرند و سلول‌ های تازه جای آن‌ ها را خواهند گرفت. برخی اوقات این روند دچار اختلال خواهد شد. در این صورت، بدون نیاز بدن، سلول‌ های تازه  تشکیل می گردند یا سلول ‌های قدیمی نمی ‌میرند. این جمع شدن سلول‌ های اضافی، توده‌ای به اسم تومور را شکل خواهد داد.

رشد و تقسیم بدون کنترل سلول ‌ها در پانکراس، موجب تشکیل توده و سرطان در آن می گردد. این سرطان دوازدهمین سرطان متداول در همه دنیا می باشد.

رایج ترین نوع سرطان لوزالمعده، از سلول ‌های پوشاننده مجاری خروجی آنزیم ‌های گوارشی از لوزالمعده شکل خواهد گرفت.

سرطان در سلول‌ های سازنده هورمون یا سلول‌ های عصبی غدد لوزالمعده کمتر رایج می باشد. این سرطان، تومورهای نورواندوکرین پانکراس و تومورهای غدد درون ‌ریز لوزالمعده هستند. سرطان لوزالمعده خیلی کم در مراحل اولیه که قابل درمان است، تشخیص داده خواهد شد؛ به این دلیل که معمولا تا هنگامی که به دیگر اندام ‌ها سرایت نکرده باشد، علائمی ایجاد نخواهد کرد.

 

نشانه های سرطان پانکراس

سرطان پانکراس معمولا به اسم “بیماری خاموش” شناخته خواهد شد. به این دلیل که علامت های آن تا مراحل پیشرفته ظاهر نخواهند شد. تجربه‌ نشانه های زیر علت ابتلا به سرطان پانکراس نمی باشد به این دلیل که نشانه های این بیماری قادر خواهد بود با بیماری‌‌های دیگری مشترک باشند.

سرطان پانکراس خیلی وقت ها به اسم “بیماری خاموش” معروف می باشد، چون علامت های آن تا مراحل پیشرفته ظاهر نخواهد شد.


نشانه های سرطان لوزالمعده

  • درد: به دلیل فشار تومور بر عصب ها، در ناحیه‌ فوقانی شکم درد  زیادی حس خواهد شد که به پشت منتشر می گردد و موجب کمر درد نیز خواهد شد.
  • زردی یا یرقان: با توسعه سرطان لوزالمعده به مجرای صفراوی، مواد شکل دهنده‌ صفرا وارد خون می گردد و موجب زرد شدن پوست و چشم خواهند شد. این انسداد در مجرای صفراوی موجب تیره شدن مدفوع، ادرار و خارش خواهد شد.
  • کم شدن اشتها و حس سیری زودرس
  • حالت تهوع و استفراغ
  • لاغری غیر قابل توجیه
  • سرگیجه و ضعف
  • مدفوع چرب، کمرنگ یا تیره
  • لرزیدن
  • اسپاسم عضلانی
  • اسهال
  • جمع شدن خود به خودی لخته در رگ‌ های خونی عمقی دست و پا یا دیگر رگ‌ های سطحی
  • افسردگی
  • بالا رفتن قند خون: به دلیل کم شدن تولید هورمون انسولین.

نشانه های سرطان لوزالمعده پیشرفته

در صورتی که سرطان توسعه یابد یا دچار متاستاز گردد، نشانه های تازه با توجه به قسمت آسیب دیده آشکار می گردد. بعضی از نشانه های نادر سرطان لوزالمعده که به محل درگیری وابسته می باشد عبارتند از:

  • انسولینوما (تولید بیش از اندازه انسولین): موجی نشانه هایی مثل عرق کردن، اضطراب، سرگیجه، غش و پایین آمدن قند خون خواهد شد.
  • گلوکاگونوما (تولید بیش از اندازه گلوکاگون): از نشانه های آن می شود اسهال، تشنگی بیش از اندازه، پر ادراری و لاغر شدن را اسم برد.
  • گاسترینوما (تولید بیش از اندازه گاسترین): درد در ناحیه شکم، زخم معده که قادر خواهد بود موجب خونریزی گوارشی گردد، ریفلاکس و لاغر شدن از نشانه های این نوع سرطان لوزالمعده می باشد.
  • سوماتوستاتینوما (تولید بیش از اندازه سوماتوستاتین): موجب به وجود آمدن اسهال، لاغر شدن، درد در بخش شکم، مدفوع چرب و بدبو خواهد شد.
  • ویپوما (تولید بیش از اندازه پپتید وازواکتیو روده): نشانه های  آن شامل اسهال آبکی، درد در بخش شکم، گرگرفتگی صورت می می باشد.

نشانه های سرطان لوزالمعده در آزمایش خون

اصولا شخص در سرطان سر لوزالمعده یا دم لوزالمعده و بدنه آن با زردی مراجعه خواهد کرد که همین موضوع به احتمال زیاد همراه با تست‌  های آزمایشگاهی مختل ‌شده همراه می باشد. به عنوان مثال تست ‌های عملکرد کبدی مختل شده و غیرطبیعی می باشند. از سوی دیگر یک فاکتور از علامت های سرطان لوزالمعده می باشد که CA 19-9 اسم دارد و سایز طبیعی آن در آزمایش خون میان 0 و 37 U/mL می باشد. در سرطان لوزالمعده این میزان افزایش پیدا خواهد شد.

سرطان لوزالمعده

نشانه های سرطان لوزالمعده خوش خیم

اصولا سرطان لوزالمعده نشانه های خاصی ندارد و نشانه های سرطان لوزالمعده در مراحل پیشرفته و انتهایی اش خود را نشان خواهد داد. اغلب تومورهای به وجود آمده در پانکراس خیلی دیر نشانه های سرطان پانکراس را نشان خواهد داد که دیگر کار از کار گذشته است. در صورتی که سرطان لوزالمعده خوش خیم باشد در مراحل نخستین متوجه نشانه های آن خواهید شد که  به آن ها اشاره کردیم و در صورت امکان با جراحی بخش سرطانی شده برداشته خواهد شد.

برخی از نشانه های سرطان پانکراس پیشرفته و مرحله آخری شامل این موارد می شوند؛

  •     درد
  •     از دست وزن به مقدار زیاد
  •     بی ‌اشتها شدن
  •     تهوع
  •     تغییر شدن  رنگ مدفوع
  •     ورم شکم
  •     آسیب یا جمع شدن آب در شکم
  •     ادرار تیره
  •     تغییر در تنفس

 

آب آوردن شکم در سرطان لوزالمعده

سرطان پانکراس سبب  متاستاز به کبد و اب اوردن شکم خواهد شد. در اصل هنگامی که سرطان لوزالمعده به کبد انتشار یابد و در مراحل پیشرفته باشد، قادر خواهد بود ایجاد آسیت یا جمع شدن آب در شکم نماید. این مورد از موارد بدخیم و کشنده می باشد. در این موارد پانکراس سرطان بدخیمی خواهد بود.

نشانه های سرطان لوزالمعده در خانم ها

سرطان لوزالمعده نشانه های مشابهی در خانم ها و اقایان ایجاد خواهد کرد. افزایش دمای بدن، زردی، خستگی، کم شدن اشتها و لاغر شدن از نشانه های سرطان لوزالمعده در هر دو جنس می باشند.

دلیل به وجود آمدن بیماری سرطان لوزالمعده

معلوم نیست که چه عواملی موجب ایجاد سرطان لوزالمعده خواهند شد. پزشکان بعضی از عوامل را شناسایی نموده اند که امکان دارد ریسک مبتلا شدن به این سرطان را زیاد کند. این عوامل مثل سیگار کشیدن و جهش های ژنی خاص ارثی است.

لوزالمعده ۶ اینچ یا پانزده سانتی متر طول دارد و چیزی شبیه گلابی می باشد که به پهلو خوابیده است و همورمئن هایی مثل انسولین را تولید و ترشح می‌ نماید تا به بدن در پردازش قند در خوراکی هایی که میل می کنید کمک نماید و آب گوارشی می سازد تا به بدن کمک نماید که غذا را هضم کند و مواد مغذی را جذب نماید.

چگونه شکل گیری سرطان لوزالمعده

سرطان لوزالمعده هنگامی رخ خواهد داد که تغییرات یا جهش هایی در DNA سلول های پانکراس ایجاد گردد. DNA سلول شامل دستورالعمل هایی می باشد که به سلول خواهد گفت چه کاری باید انجام دهد . این جهش ها سلول را به رشد غیر قابل کنترل وا میدارد به گونه ای که بعد از مرگ سلول های طبیعی نیز به زندگی شان ادامه خواهند داد و این سلول های جمع شده قادرخواهند بود تومور را ایجاد نمایند.

در صورت درمان نشدن ، سلول های سرطانی لوزالمعده قادر خواهند بود به اندام های دیگر ، رگ ‌های خونی وتمام نقاط  بدن گسترش پیدا کنند.

اغلب سرطان های لوزالمعده از سلول هایی به وجود می آیند که مجاری پانکراس را مورد پوشش قرار داده اند. به این سرطان آدنوکارسینومای لوزالمعده یا سرطان برون ریز لوزالمعده می گویند.

خیلی کم سرطان قادر خواهد بود در سلول‌ های هورمون ساز یا عصبی و غدد درون ریز لوزالمعده به وجود بیاید. به این سرطان ها تومورهای عصبی غدد درون ریز لوزالمعده یا غدددرون ریز لوزالمعده می گویند.

سرطان لوزالمعده

تشخیص سرطان لوزالمعده

در صورتی که پزشک تان به سرطان لوزالمعده مشکوک می باشد  امکان دارد یک یا چند مورد از این آزمایشات را تجویز نماید :

آزمایشات تصویربرداری که تصاویری از اندام های داخلی به وجود می آورد.

این آزمایشات به پزشکان این امکان را خواهد داد تا اندام های درونی بیمار از جمله لوزالمعده را تجسم نمایند . تکنیک های مورد استفاده جهت تشخیص دادن سرطان پانکراس مثل سونوگرافی ، توموگرافی یا اسکن توموگرافی پوزیترون (PET) ، سی تی اسکن و ام آر آی خواهد بود.

در آندوسکوپی(EUS) از دستگاه سونوگرافی  جهت تصاویر از لوز المعده از درون شکم استفاده خواهد شد که این دستگاه از طریق یک لوله نازک به نام اندوسکوپ به مری و درون معده وارد می شود تا تصاویر برداری انجام شود.

برداشتن نمونه برای آزمایش (بیوپسی)

بیوپسی تکنیکی جهت برداشتن نمونه ای از بافت جهت معاینه زیر میکروسکوپ می باشد.

در صورتی که پزشک تشخیص سرطان لوزالمعده را تایید نمایید تلاش خواهد کرد مرحله‌ ای که سرطان در آن واقع شده است را تعیین نماید .

پیش گیری از سرطان لوزالمعده

با رعایت این موارد قادر خواهیم بود ریسک مبتلا شدن به سرطان پانکراس را کم کنیم:

ترک کردن سیگار: در صورت استفاده از سیگار باید تلاش نماییم آن را ترک کنیم. قادر خواهیم بود با پزشک مان در مورد روش های کمک‌ کننده، مثل گروه‌ های حمایتی، داروها و درمان جایگزین نیکوتین صحبت نماییم.

تناسب اندام: در صورتی که وزن مناسبی را دارا می باشید باید جهت حفظ آن تلاش نمایید و در صورت اضافه وزن ، برنامه‌ ای جهت کاهش وزن آهسته و پیوسته در نظر داشته باشید (کاهش وزن۰،۵ تا ۱ کیلو در هفته). ورزش روزانه با با یک رژیم غذایی مملو از سبزی ‌هاو غلات به کاهش وزن کمک خواهد کرد.

رژیم غذایی: رژیم غذایی مملو   از میوه‌ ها و سبزی‌ ها و غلات امکان دارد به کم شدن خطر ابتلا به سرطان کمک نماید.

مشورت کردن با پزشک: در صورت دارا بودن سابقه خانوادگی سرطان پانکراس بهتر است با یک مشاور ژنتیک مشورت کنید. پزشک قادر خواهد بود با بررسی نمودن سابقه خانوادگی، لزوم انجام آزمایش ژنتیک جهت بررسی ریسک مبتلا شدن به سرطان پانکراس یا دیگر سرطان ‌ها را مشخص کند.