سرطان خون
به وجود آمدن مشکل در فرایند تولید سلول های خونی باعث سرطان خون خواهد شد. در چنین وضعیتی، سلول ها قادر نخواهند بود کار عادی شان را انجام بدهند و امکان دارد تعدادشان خیلی زیاد و خارج از کنترل گردد. در این صورت خون قادر نیست کار مربوط به خود را به خوبی انجام بدهد.
انواع سرطان خون
سرطان خون به سه دسته تقسیم می شود:
لوسمی، لنفوم و میلوم.
در هر کدام از این دسته چندتا از انواع سرطان خون قرار خواهند گرفت که در هر کدام یکی از سلول های خون درگیر می شوند. هر سرطان خون نشانه ها، درمان، پیش آگاهی و نتیجه مخصوص به خود را دارد.
سرطان خون حاد و مزمن
سرطان های خون امکان دارد از حیث زمانی به دو نوع تقسیم شوند:
سرطان خون حاد
در این نوع سرطان که بدن مورد حمله ناگهانی قرار می گیرد، سرطان رشد خیلی سریعی دارد و خیلی زود گسترش پیدا می کند.
سرطان خون مزمن
این نوع سرطان روند نسبتا کندی دارد و و در بلندمدت گسترش پیدا می کند.
سرطان زمان کودکی
برخی از انواع سرطان خون، هم کودکان، هم بزرگسالان را شامل می شود. نشانه ها و درمان در بزرگسالان و کودکان با هم فرق دارد.
دسته بندی سرطان های خون بر پایه نوع سلولی که دچار مشکل می شود:
لوسمی موقعی اتفاق می افتد که سلول های سفید ، سرطانی می شوند.
لنفوم به سرطانی که در آن لنفوسیت ها (یک نوع از سلول های سفید) سرطانی می شوند.
میلوم موقعی اتفاق می افتد که پلاسماسل ها دچار سرطان می گردند.
چه عواملی در به وجود آمدن سرطان خون تاثیر دارند؟
تمام سرطان های خون از یک تغییر (جهش) در ژن آغاز می شوند. همه این جهش های ژنی عللی اتفاق می افتند که ما آن ها را به صورت کامل نمی دانیم یا قادر نیستیم کنترل کنیم. با وجود تسلط نداشتن ما بر شناخت کامل این بیماری، فاکتورهایی وجود دارند که امکان بروز سرطان های خون را زیاد می کنند.
این عوامل عبارتند از
سن، جنس، نژاد، سابقه خانوادگی، قرار گرفتن در معرض اشعه یا مواد شیمیایی، بعضی از شرایط جسمی و درمانی.
این عوامل خطرزا برای هر یک از انواع سرطان خون تفاوت هایی دارند. مثلا، که میلوم، بزرگسالان و مردان را بیش تر درگیر می کند و در اشخاصی با زمینه نژادی آفریقایی-کارائیب، اغلب مشاهده می شود اما لنفوم هوچکین به اصولا در دو محدوده سنی، ۱۵ تا ۲۵ سالگی و در افراد بالای ۵۰ سال، رایج تر است و به طور معمول در افرادی مشاهده می شود که از پیش مشکلاتی در دستگاه ایمنی خود داشته اند.
امکان جهش ژنتیکی و مبتلا شدن به بعضی از انواع سرطان خون در سنین بالاتر بیش تر است. برخلاف دیگر انواع سرطان، سبک زندگی مثل تغذیه یا تحرک اثر خیلی کمی بر امکان مبتلا شدن به سرطان خون دارد. اگرچه با ورزش منظم و تغذیه می شود از بسیاری از بیماری ها جلوگیری کرد.
نشانه های سرطان خون
نشانه های سرطان خون درافراد بزرگسال و کودکان مثل هم هستند و رایج ترین نشانه های آن، عبارتند از:
- خستگی
- درد شکم
- عرق شبانه
- تب
- عفونت های مکرر
- کم شدن وزن ناخواسته
- درد استخوان و مفصل
- رشد غدد لنفاوی
- کبودی و خونریزی زیاد از حد
- سردرد و دیگر نشانه های عصبی
نشانه های سرطان خون در کودکان
نشانه های سرطان خون در كودكان كه امکان دارد فقط با گريه خود را نشان دهند، احتمال دارد تشخیص نشانه های سرطان خون سخت شود. دیگر علائم امکان دارد شامل کم شدن اشتها، ممانعت از غذا خوردن یا لنگ زدن به علت درد استخوان یا مفصل باشد.
سرطان خون، بر گلبول های سفید خون اثر خواهد گذاشت، ولی همچنین سلول های دیگر ساخته شده از طریق مغز استخوان را بیش تر تحت تأثیر قرار خواهد داد. سلول های ساخته شده توسط مغز استخوان، عبارتند از:
خستگی بیش از حد نشانه خیلی شایع سرطان خون می باشد. نوع خستگی در ارتباط با سرطان معمولا با یک شب استراحت خوب بهتر نمی شود و فعالیت های عادی روزمره را دچار اختلال خواهد کرد. سرطان از راه های مختلف قادر است موجب خستگی گردد. کم خونی در ارتباط با سرطان خون، اکسیژن سلول ها و بافت ها را کم می کند و موجب تنگ شدن نفس وحس ضعف می گردد. سرطان می تواند ساخت سروتونین و تریپتوفان را برای عملکرد جسمی و روانی کم کند
عفونت های مکرر
گلبول های سفید خون سرطانی از بروز عفونت ممانعت می کنند. اشخاص مبتلا به سرطان خون، معمولا مستعد مبتلا شدن به عفونت می باشند. مکان های رایج برای ایجاد عفونت شامل دهان و گلو، پوست، ریه ، مجاری ادراری یا مثانه و مقعد است.
التهاب گره های لنفاوی
بعضی مواقع، سلول های لوسمی قادر هستند در غدد لنفاوی تجمع پیدا کنند و موجب التهاب و حساسیت آن ها گردند. بعضی از اشخاص ممکن است رشد خیلی طبیعی غدد لنفاوی در زیر بغل، گردن یا کشاله ران را حس کنند.
گره های لنفاوی که قادر هستند به صورت مستقیم لمس شوند نیز امکان دارند نشانه هایی را ایجاد نمایند. به عنوان مثال، گره های لنفاوی رشد پیدا کرده در قفسه سینه (مانند غدد لنفاوی مدیاستن) محسوس نمی باشند اما ممکن است موجب تنگی نفس، خس خس درسینه، یا سرفه گردد.
کبودی یا خونریزی بیش تر از حد
موقعی که سلول های لوسمی مغز استخوان اثر می گذارند، احتمال دارد منجر به کم شدن ساخت پلاکت ها گردد که به عنوان ترومبوسیتوپنی معروف است. پلاکت ها در اصل بخش هایی از سلول ها می باشند که در اثر آسیب به عروق خونی، خونریزی را کم می کنند یا متوقف می نمایند.
تب های بدون علت مشخص
تب های بدون دلیل، مثل عفونت، قادر است از نشانه های هر نوع سرطان، به خصوص سرطان های مرتبط با خون مثل سرطان خون باشند. تب با منشا نا مشخص تبی می باشد که بیشتر از ۱۰۱ درجه که معمولا اتفاق می افتد و یا به مدت زیاد تر از سه هفته بدون هیچ دلیل واضحی ایجاد می شود.
تب های مرتبط با سرطان خون می توانند علل متعددی، از جمله عفونت داشته باشند. در برخی از موارد، سلول های سرطان خون قادر هستند موجب ترشح مواد شیمیایی در بدن گردند که مغز را جهت بالا رفتن دمای بدن تحریک می نماید.
عرق شبانه
تعریق شبانه می تواند یکی از نشانه های سرطان به ویژه سرطان های مرتبط با خون باشد. بر خلاف معمول گرگرفتن و تعریق همراه با یائسگی، تعریق شبانه ای که به سرطان خون مرتبط است معمولا عجیب است.
عرق شبانه اصولا لباس و تشک شخص را خیس خواهد کرد. گرچه این عرق در طول شب رایج هستند. ولی عرق کردن شبانه نیز می تواند در طی روز رخ دهد و هیچ گاه طبیعی تلقی نمی گردد.
درد شکم
گلبول های سفید خون غیر عادی احتمال دارد در کبد و طحال تجمع کنند و موجب ایجاد ورم در شکم و ناراحتی فرد شوند. این نوع تورم همچنین می تواند اشتهای شخص را کم نماید و یا احساس سیری را در وعده غذایی به وجود آورد. درگیر شدن طحال معمولا باعث درد در بخش های فوقانی شکم راست می شود، در حالی که درگیر شدن کبد غلب باعث درد در شکم خواهد شد.
درد در استخوان و مفصل
درد استخوان و مفصل در بخش هایی که میزان زیادی مغز استخوان وجود دارد مثل لگن یا استخوان سینه رایج تر است. این اتفاق به علت جمع شدن مغز با تعداد بیش از اندازه گلبول های سفید خون غیر عادی به وجود می اید. در كودكان، والدین امکان دارد متوجه شوند كه كودك در حال لنگ زدن می باشد. یا بدون هیچ نوع آسیبی قادر به راه رفتن نیست.